امروزه علاقه به علم نشانه شناسی افزایش چشمگیری داشته است و رویکرد نشانه شناسی به پدیده های فرهنگی و هنری جایگاه محکمی یافته است.
روز به روز، به تعداد علاقمندان به این علم نو پا افزوده می شود و نیاز آنها به آگاهی از این دانش جدید گسترش می یابد. متاسفانه کمبود منابع و کتابشناسی در ایران باعث گردیده تا دسترسی به اطلاعات در این زمینه به آسانی میسر نباشد.
و اما نشانه شناسی در تئاتر:
لازم است پیش از شروع بحث جایگاه خود را در زمینه نشانه شناسی تئاتر مشخص کنیم. اصولا، تلقی ما از نشانه شناسی تئاتر نه یک دیدگاه نظری بلکه یک روش شناسی است: شیوه ای از کار تئاتری و رویکردی به تئاتر برای کشف راه ها و امکانات جدید دیدن.
چارلز.اس.پیرس، فیلسوف امریکایی، پیشگام دومین تحول قرن بیستم در زمینه نظام های نشانه ای بود طبقه بندی پیرس از کارکردهای نشانه یکی از مهم ترین و گسترده ترین دستاوردهای مطرح شده در حوزه نشانه شناسی تئاتر است این طبقه بندی مبتنی بر مطالعات پیرس است که بر اساس آن با نظام های نشانه ای،دنیا را درک و در آن ارتباط برقرار می کنیم.
تقسیم بندی او از نشانه ها این چنین است:
1)شمایلی: نشانه ای که میان صورت و مفهوم آن مشابهت عینی وجود دارد. مثل عکس.
2)نمایه ای: نشانه ای که در آن، صورت به مفهوم خود اشاره دارد و یا با آن مرتبط است مثل دود به آتش.
3)نمادین: نشانه ای که در آن ارتباط میان صورت و مفهوم، توافقی و قراردادی است و هیچ شباهتی بین صورت و مفهوم وجود ندارد، مثل کبوتر به عنوان نماد صلح.
برخی از مطالعات نشانه شناسی تئاتر که پیشتر صورت گرفته اند، تئاتر را در حکم یک کار شمایلی و بازیگر را یک شمایل فرض کرده اند.
نشانه در تئاتر به دو بخش تقسیم می شود:
1)نشانه متن نمایشی: شامل شکل دراماتیک-شخصیت-دیالوگ-دستورهای صحنه
2)نشانه اجرایی: شامل بازیگر به عنوان نشانه-نشانه مکانی-معماری-ترکیب بازیگر و تماشاگر-خوانش بدن(حرکت)-ژست طرح عناصر فنی-لباس بازیگر و هر آنچه که بر روی صحنه دیده و شنیده می شود.
بازیگر به عنوان نشانه:
اگرچه در تئاتر از طریق کاربرد متغیر اجزای نظام تئاتری خود به عنوان یک نظام نشانه ای عمل می کند اما در سراسر تاریخ آن بازیگر در سلسله مراتبی متغیر(اهمیت اجزاء)جزءاساسی و قالب باقی مانده است به همین دلیل، بازیگر موضوع مهمی برای تحقیق نشانه شناسان بوده است. معمول ترین موضوع تحقیق در درام بازیگر است. بازیگر یک ترکیب پویا از کل یک مجموعه از نشانه هاست که حامل آن ممکن است بدن، صدا و حرکات او باشد ولی می تواند توسط اشیاء گوناگون دیگری از قبیل اجزاء لباس و اجزای صحنه هم انتقال یابد. با این وجود، مهم ترین نکته این است که بازیگر معنای همه این چیزها را در خود متمرکز می کند و این کار را تا آن حد انجام می دهد که با حرکاتش جایگزین تمام حامل های نشانه شود.
روز به روز، به تعداد علاقمندان به این علم نو پا افزوده می شود و نیاز آنها به آگاهی از این دانش جدید گسترش می یابد. متاسفانه کمبود منابع و کتابشناسی در ایران باعث گردیده تا دسترسی به اطلاعات در این زمینه به آسانی میسر نباشد.
و اما نشانه شناسی در تئاتر:
لازم است پیش از شروع بحث جایگاه خود را در زمینه نشانه شناسی تئاتر مشخص کنیم. اصولا، تلقی ما از نشانه شناسی تئاتر نه یک دیدگاه نظری بلکه یک روش شناسی است: شیوه ای از کار تئاتری و رویکردی به تئاتر برای کشف راه ها و امکانات جدید دیدن.
چارلز.اس.پیرس، فیلسوف امریکایی، پیشگام دومین تحول قرن بیستم در زمینه نظام های نشانه ای بود طبقه بندی پیرس از کارکردهای نشانه یکی از مهم ترین و گسترده ترین دستاوردهای مطرح شده در حوزه نشانه شناسی تئاتر است این طبقه بندی مبتنی بر مطالعات پیرس است که بر اساس آن با نظام های نشانه ای،دنیا را درک و در آن ارتباط برقرار می کنیم.
تقسیم بندی او از نشانه ها این چنین است:
1)شمایلی: نشانه ای که میان صورت و مفهوم آن مشابهت عینی وجود دارد. مثل عکس.
2)نمایه ای: نشانه ای که در آن، صورت به مفهوم خود اشاره دارد و یا با آن مرتبط است مثل دود به آتش.
3)نمادین: نشانه ای که در آن ارتباط میان صورت و مفهوم، توافقی و قراردادی است و هیچ شباهتی بین صورت و مفهوم وجود ندارد، مثل کبوتر به عنوان نماد صلح.
برخی از مطالعات نشانه شناسی تئاتر که پیشتر صورت گرفته اند، تئاتر را در حکم یک کار شمایلی و بازیگر را یک شمایل فرض کرده اند.
نشانه در تئاتر به دو بخش تقسیم می شود:
1)نشانه متن نمایشی: شامل شکل دراماتیک-شخصیت-دیالوگ-دستورهای صحنه
2)نشانه اجرایی: شامل بازیگر به عنوان نشانه-نشانه مکانی-معماری-ترکیب بازیگر و تماشاگر-خوانش بدن(حرکت)-ژست طرح عناصر فنی-لباس بازیگر و هر آنچه که بر روی صحنه دیده و شنیده می شود.
بازیگر به عنوان نشانه:
اگرچه در تئاتر از طریق کاربرد متغیر اجزای نظام تئاتری خود به عنوان یک نظام نشانه ای عمل می کند اما در سراسر تاریخ آن بازیگر در سلسله مراتبی متغیر(اهمیت اجزاء)جزءاساسی و قالب باقی مانده است به همین دلیل، بازیگر موضوع مهمی برای تحقیق نشانه شناسان بوده است. معمول ترین موضوع تحقیق در درام بازیگر است. بازیگر یک ترکیب پویا از کل یک مجموعه از نشانه هاست که حامل آن ممکن است بدن، صدا و حرکات او باشد ولی می تواند توسط اشیاء گوناگون دیگری از قبیل اجزاء لباس و اجزای صحنه هم انتقال یابد. با این وجود، مهم ترین نکته این است که بازیگر معنای همه این چیزها را در خود متمرکز می کند و این کار را تا آن حد انجام می دهد که با حرکاتش جایگزین تمام حامل های نشانه شود.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر